روزنامه‌نگارها می‌دانند که بهتر است وقتی با مدارک و اسنادی روبرو هستند که صحت و سقم آن‌ها برایشان به اندازه کافی محرز نیست٬ پیش از نقل قول از محتویات اسناد مذکور٬ از عباراتی نظیر این استفاده کنند:
در صورتی که سند ایکس را معتبر فرض بگیریم٬ می‌توان ادعا کرد که ...
اگر محتویات سند ایکس حقیقت داشته باشد٬ باید گفت ...
درصورتی که برای سند ایکس اعتبار قایل باشیم٬ به نظر می‌رسد که ...
یک چنین رفتاری هم در امر فهم دقیق‌تر واقعیت به مخاطب کمک می‌کند٬ هم از مسئولیت روزنامه‌نگار می‌کاهد. [یادآوری این نکته از آن‌جهت است که در وب فارسی طوری از اسناد ویکی‌لیکس نقل قول می‌شود که انگار این اسناد حاوی حقیقت‌های مسلم هستند].
مثال مناسب یکی از روزنامه‌نگاران لوموند است. گزاره‌ای را که می‌خواهد با ما در میان بگذارد این است:
«ایران در عراق در این سالها از همه ابزارهای ممکن و قابل تصور برای تاثیر گذاشتن در مسائل داخلی همسایه‌اش استفاده کرده است».
اما ببینید چه می‌گوید: «اگر بخواهیم تلگرام‌های دیپلماتیک را باور کنیم که ... از سوی سفارت امریکا در بغداد نوشته شده و به دست ویکی‌لیکس رسیدند و بعد از سوی لوموند برملا شدند، ایران در عراق در این سالها از همه ابزارهای ممکن و قابل تصور برای تاثیر گذاشتن در مسائل داخلی همسایه‌اش استفاده کرده است». او با ذکر این مقدمه کوتاه نسبیت حقیقت را به مخاطب گوشزد و مسئولیت را بین ویکی‌لیکس و لوموند تقسیم می‌کند (با این‌که به نظر نمی‌رسد هدف او از نوشتن مقاله ایجاد دوستی بین ایران و عراق باشد).
*
مطلب زیر را را از وبسایت آلترناتیور Telepolis برداشته‌ام و آن را نه کلمه به کلمه٬ اما وفادار به محتوی ترجمه کرده‌ام:
مخالفت مایکل‌مور با این ادعا که نمایش فیلم او موسوم به Sicko در کوبا ممنوع است.
یک رسوایی خجالت‌آور در ماجرای ویکی‌لیکس روی داده است. برخی از رسانه‌های بزرگ٬ از جمله گاردین اطلاعاتی جعلی از اسناد ویکی‌لیکس را منتشر کرده‌اند. رسانه‌های مذکور چنین گزارش کرده‌اند که فیلم مستند Sicko ساخته فیلم‌ساز آمریکایی مایکل مور با این‌که برتری‌های نظام بهداشتی دولتی کوبا را نسبت به اوضاع نابسامان کلینیک‌های آمریکایی نمایش می‌دهد٬ در کوبا سانسور شده است.
در یکی از اسناد جدید ویکی‌لیکس آمده است: نمایش پلمیک مایکل مور حتی برای مسئولان دولتی کوبایی هم زیاده از حد بود. طوری که فیلم یادشده فورا «خرابکارانه» ارزیابی شده و شامل سانسور گشت.
اما واقعیت مسئله این است: فیلم مایکل مور پیش از این‌که مسئول دفتر نمایندگی آمریکا در کوبا گزارش فوق را ارسال کند٬ (۳۱ ژانویه ۲۰۰۸) در سینماهای معتبر پایتخت کوبا به نمایش درآمده است٬ و آن‌طور که مایکل مور در وبلاگ خود می‌نویسد: «و کل ملت کوبا این فیلم را در کانال ملی تلوزیون به تاریخ ۲۵ آوریل ۲۰۰۸ دیده بودند».
اما گاردین و رسانه‌های آمریکایی بی‌توجه به این مسئله به طور مشروح از اسناد یادشده نقل قول می‌‌آورند. می‌نویسند٬ پزشکان کوبایی که فیلم به آن‌ها (در جمع پزشکان) پیش‌نمایش داده شده بود چنان عصابی شده بودند که محل نمایش را ترک کرده‌اند٬ یا: مسئولان دولتی کوبا نمایش فیلم را ممنوع کردند زیرا معتقد بودند که فیلم یادشده افسانه‌سازی می‌کند. و این سخنان زمانی بیان می‌شود که چند روز پیش از آن٬ فیلم مایکل‌مور کاندید جایزه اسکار شده بود.
حال نوبت دفاع مایکل مور است. می‌گوید٬ اولا این سند نمونه خوبی‌ست که چگونه بوروکرات‌ها (به معنای «جرج ارول»ی) دروغ‌های خود را نشر می‌دهند و سعی می‌کنند واقعیت دیگری بسازند. مور می‌گوید: گمان من این است که آن‌ها می‌خواسته‌اند خیال رؤسای خود را راحت کنند و برای آن‌ها همان چیزی را تعریف کرده‌اند که آن‌ها مایل به شنیدن آن بوده‌اند.
مایکل مور به طرز استفاده از اسناد ویکی‌لیکس نیز انتقاد می‌کند. در هفته‌های گذشته در فاروم‌های اینترنتی انتقادهایی روشنگرانه‌ای در مورد قرارگرفتن کلیه اسناد ویکی‌لیکس در اختیار پنج کنسرن بزرگ رسانه‌ای شده بود. مورد فیلم مایکل‌مور نشان می‌دهد که این کنسرن‌ها چقدر با بی‌دقتی این اسناد را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. زمانی که سند مذکور در اختیار روزنامه‌ها قرارگرفت٬ آن‌ها به قول مایکل‌مور «آن را طوری واگذار کردند که انگار منطبق بر حقیقت است». گاردین نوشت: کوبا فیلم سایکو را به خاطر نمایش افسانه‌ای از نظام بهداشتی ممنوع کرد! روزنامه‌های راستگرای آمریکایی هم همین رفتار را می‌کنند. روزنامه‌هایی که مایکل مور آن‌ها را به «دروغ‌پراکنی» و عدم تحقیق کافی متهم می‌کند.
پ. ن.: در حالی که گاردین موضع خود را روشن کرد٬ رسانه‌های آمریکایی مانند «نیویورک‌پست» به انتشار اطلاعات جعلی ادامه می‌دهند.
۳۰ آذر ۸۹
در صورتی که سند ایکس را معتبر فرض بگیریم٬ می‌توان ادعا کرد که ...
اگر محتویات سند ایکس حقیقت داشته باشد٬ باید گفت ...
درصورتی که برای سند ایکس اعتبار قایل باشیم٬ به نظر می‌رسد که ...
یک چنین رفتاری هم در امر فهم دقیق‌تر واقعیت به مخاطب کمک می‌کند٬ هم از مسئولیت روزنامه‌نگار می‌کاهد. [یادآوری این نکته از آن‌جهت است که در وب فارسی طوری از اسناد ویکی‌لیکس نقل قول می‌شود که انگار این اسناد حاوی حقیقت‌های مسلم هستند].
مثال مناسب یکی از روزنامه‌نگاران لوموند است. گزاره‌ای را که می‌خواهد با ما در میان بگذارد این است:
«ایران در عراق در این سالها از همه ابزارهای ممکن و قابل تصور برای تاثیر گذاشتن در مسائل داخلی همسایه‌اش استفاده کرده است».
اما ببینید چه می‌گوید: «اگر بخواهیم تلگرام‌های دیپلماتیک را باور کنیم که ... از سوی سفارت امریکا در بغداد نوشته شده و به دست ویکی‌لیکس رسیدند و بعد از سوی لوموند برملا شدند، ایران در عراق در این سالها از همه ابزارهای ممکن و قابل تصور برای تاثیر گذاشتن در مسائل داخلی همسایه‌اش استفاده کرده است». او با ذکر این مقدمه کوتاه نسبیت حقیقت را به مخاطب گوشزد و مسئولیت را بین ویکی‌لیکس و لوموند تقسیم می‌کند (با این‌که به نظر نمی‌رسد هدف او از نوشتن مقاله ایجاد دوستی بین ایران و عراق باشد).
*
مطلب زیر را را از وبسایت آلترناتیور Telepolis برداشته‌ام و آن را نه کلمه به کلمه٬ اما وفادار به محتوی ترجمه کرده‌ام:
مخالفت مایکل‌مور با این ادعا که نمایش فیلم او موسوم به Sicko در کوبا ممنوع است.
یک رسوایی خجالت‌آور در ماجرای ویکی‌لیکس روی داده است. برخی از رسانه‌های بزرگ٬ از جمله گاردین اطلاعاتی جعلی از اسناد ویکی‌لیکس را منتشر کرده‌اند. رسانه‌های مذکور چنین گزارش کرده‌اند که فیلم مستند Sicko ساخته فیلم‌ساز آمریکایی مایکل مور با این‌که برتری‌های نظام بهداشتی دولتی کوبا را نسبت به اوضاع نابسامان کلینیک‌های آمریکایی نمایش می‌دهد٬ در کوبا سانسور شده است.
در یکی از اسناد جدید ویکی‌لیکس آمده است: نمایش پلمیک مایکل مور حتی برای مسئولان دولتی کوبایی هم زیاده از حد بود. طوری که فیلم یادشده فورا «خرابکارانه» ارزیابی شده و شامل سانسور گشت.
اما واقعیت مسئله این است: فیلم مایکل مور پیش از این‌که مسئول دفتر نمایندگی آمریکا در کوبا گزارش فوق را ارسال کند٬ (۳۱ ژانویه ۲۰۰۸) در سینماهای معتبر پایتخت کوبا به نمایش درآمده است٬ و آن‌طور که مایکل مور در وبلاگ خود می‌نویسد: «و کل ملت کوبا این فیلم را در کانال ملی تلوزیون به تاریخ ۲۵ آوریل ۲۰۰۸ دیده بودند».
اما گاردین و رسانه‌های آمریکایی بی‌توجه به این مسئله به طور مشروح از اسناد یادشده نقل قول می‌‌آورند. می‌نویسند٬ پزشکان کوبایی که فیلم به آن‌ها (در جمع پزشکان) پیش‌نمایش داده شده بود چنان عصابی شده بودند که محل نمایش را ترک کرده‌اند٬ یا: مسئولان دولتی کوبا نمایش فیلم را ممنوع کردند زیرا معتقد بودند که فیلم یادشده افسانه‌سازی می‌کند. و این سخنان زمانی بیان می‌شود که چند روز پیش از آن٬ فیلم مایکل‌مور کاندید جایزه اسکار شده بود.
حال نوبت دفاع مایکل مور است. می‌گوید٬ اولا این سند نمونه خوبی‌ست که چگونه بوروکرات‌ها (به معنای «جرج ارول»ی) دروغ‌های خود را نشر می‌دهند و سعی می‌کنند واقعیت دیگری بسازند. مور می‌گوید: گمان من این است که آن‌ها می‌خواسته‌اند خیال رؤسای خود را راحت کنند و برای آن‌ها همان چیزی را تعریف کرده‌اند که آن‌ها مایل به شنیدن آن بوده‌اند.
مایکل مور به طرز استفاده از اسناد ویکی‌لیکس نیز انتقاد می‌کند. در هفته‌های گذشته در فاروم‌های اینترنتی انتقادهایی روشنگرانه‌ای در مورد قرارگرفتن کلیه اسناد ویکی‌لیکس در اختیار پنج کنسرن بزرگ رسانه‌ای شده بود. مورد فیلم مایکل‌مور نشان می‌دهد که این کنسرن‌ها چقدر با بی‌دقتی این اسناد را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. زمانی که سند مذکور در اختیار روزنامه‌ها قرارگرفت٬ آن‌ها به قول مایکل‌مور «آن را طوری واگذار کردند که انگار منطبق بر حقیقت است». گاردین نوشت: کوبا فیلم سایکو را به خاطر نمایش افسانه‌ای از نظام بهداشتی ممنوع کرد! روزنامه‌های راستگرای آمریکایی هم همین رفتار را می‌کنند. روزنامه‌هایی که مایکل مور آن‌ها را به «دروغ‌پراکنی» و عدم تحقیق کافی متهم می‌کند.
پ. ن.: در حالی که گاردین موضع خود را روشن کرد٬ رسانه‌های آمریکایی مانند «نیویورک‌پست» به انتشار اطلاعات جعلی ادامه می‌دهند.
۳۰ آذر ۸۹
