۰۳ اسفند ۱۳۹۳

Medulla spinalis

همه مهرهداران در ستون فقرات خود چیزی دارند که به آن نخاع یا مدولا اسپینالیز گفته میشود. مدولا اسپینالیز همان چیزیست که در زبان عامه به آن مغز حرام میگویند. و از آنجایی که انسان هم جزو مهرهداران به شمار میرود، پس میتوان گفت «هر انسانی دارای مغز حرام است!».
جملههای منطقی‌‌ای که از نظر گرامری، املایی و انشایی صحیح، اما از نظر فرهنگی غلط اند، این روزها زیاد به چشم میخورند. این جملهی «هر انسانی مغز حرام دارد» به یقین از این نوع جملههاست، زیرا چنانکه مشاهده میکنیم، از نظر گرامری، املایی و انشایی صحیح است، اما از آنجایی که موهن و نامناسب با کرامت و شأن انسان به گوش میرسد، از نظر فرهنگی غلط است.
در صورتی که با من در این ادعا موافق باشید، بد نیست با خرج دقایقی چند از عمر گرانقدر به دفاع از حرمت انسان برخیزیمبرای این کار باید در اولین قدم از خود بپرسیم، مدولا اسپنالیز که از مفاهیم علم طب است چطور مغزحرام نام گرفته است؟ 
اما در موقعیتی که دسترسی به منابع تاریخی لازم ناممکن است، باید چکار کنیم؟ به نظر من همان کاری که معمولا در عدم امکان دسترسی به منابع تاریخی میشود کرد، یعنی کمک گرفتن از بدیهیات قابل تصور. [«بدیهی» را در اینجا به همان معنایی به کار میبریم که در فرهنگ معین آمده است: آنچه عقل برای پذیرفتنش نیاز به استدلال ندارد! (به به!)].
قابل تصور است که قرنها پیش حکیمی، یا طبیب مدرسی، هنگام تعلیم «سیستم عصبی انسان» وقتی به مبحث «نخاع» رسیده است، در نبود ابزارهای سمعیبصری کمکآموزشی، به شاگران خود گفتهاست: «نخاع همان مغز سفیدرنگیست که در استخوان ستون فقرات گوسفند دیدهاید»، و توضیح داده است: «همانکه تناول آن، خلاف مغز استخوانهای دیگر (مشهور به مغزقلم‌!) که میشود آن‌‌ها را خورد، حرام است!». 
اینجا آشکارا شاهد کوشش حکیمانه استادی هستیم که سعی میکند با اشاره به تصویری که هر آبگوشتخوری آن را میشناسد/ مجهولی را برای دانشجویان خود قابل تصور سازد. به احتمال قریب به یقین زمینه سؤتفاهم و ترجمه نادرست مدولا اسپینالیز به مغز حرام حاصل یک چنین واقعهای بوده است. مغز حرام منحصرا مخصوص مهرهداران حلالگوشت است که تقریبا همهجای آنها را میتوان خورد الا مدولا اسپینالیز آنها را.  والا انسان - میدانیم که حلالگوشت نیست، و همهجای او، از سر تا پا حرام است!
# حرمت انسان

هیچ نظری موجود نیست: