اگر وقت می‌کنید٬ امشب برنامه «نوبت‌شما»ی بی‌بی‌سی را نگاه کنید. موضوع این برنامه «روابط ایران و اعراب» است.
divide et impera یک عبارت لاتین است که اولین بار ماکیاولی از آن استفاده کرد. به فارسی می‌گوییم: تفرقه بیانداز و حکومت کن. (ترجمه لفظی: جدا کن و سلطه اعمال کن).
و انگلیسی‌ها به گواهی تاریخ در به کار بردن این سیاست در طول چندقرن استاد بوده‌اند. جوجه روشنفکر قلابی ایرانی در این جور مواقع برافروخته خواهد شد و تنها چیزی را که در این موقعیت‌ها به ذهن‌اش می‌رسد٬ فریاد خواهد زد: «تئوری توطئه»! «دایی‌جان ناپلئون». اما تاریخ ما٬ هند و آفریقا حرف دیگری می‌زند.
*
اسنادی که ویکی‌لیکس منتشر کرده است در عرصه رسانه‌ای٬ مواد خام نامیده می‌شوند. فرق مواد خام با خبر یا «مطلب» رسانه‌ای این است که روی مواد خام هنوز کار ژورنالیستی نشده است. این کار ژورنالیستی در آلمانی «پیش‌پردازش» نامیده می‌شود. که کاری‌ست تخصصی٬ از جمله پرداختن به چندوچون اعتبار خبر و منبع خبری.
این روزها چیزی که توجه را جلب می‌کند٬ نقل گزاره‌هایی از اسناد ویکی‌لیکس به صورتی‌ست که انگار با فاکت‌ها و حقایق تضمینی سروکار داریم.
رضا تقی‌زاده در گفتگو با مصاحبه‌گر رادیوزمانه حتی بدون اشاره به اسناد ویکی‌لیکس می‌گوید:
«الان مردم ایران می‌دانند که پادشاه عربستان سعودی در مورد آقای احمدی‌نژاد و ضرورت حمله به ایران چه می‌گوید».
به نظر من این‌طور نیست. واقعیت این است که «الان عده‌ای از ایرانی‌ها که به رسانه‌ها دسترسی دارند و به اخبار توجه می‌کنند از طریق رسانه‌ها باخبر شده‌اند که وبسایت ویکی‌لیکس اسنادی را منتشر کرده است که در آن‌ها از قول دیپلمات‌های آمریکایی نقل شده است که پادشاه عربستان از آمریکا خواسته است به ایران حمله کنند و در مورد احمدی‌نژاد گفته است ...».
این همه‌ی چیزی است که ما می‌دانیم. اما تقی‌زاده طوری حرف می‌زند که انگار پادشاه عربستان خود مستقیما با مردم ایران حرف زده است٬ به عبارت دیگر گزارش دیپلمات‌های آمریکایی که در اسناد منتشرشده ویکی‌لیکس آمده است٬ حقیقت‌هایی هستند که هیچ تردیدی در مورد آن‌ها روا نیست.
تقی‌زاده پا را از این نیز فراتر می‌گذارد: الان مردم ایران می‌دانند که «نه تنها پادشاه٬ که ولیعهد و پادشاه بعدی و ولیعهد بعدی هم همین حرف‌ها را تکرار می‌کنند». به عبارتی دیگر اعتبار حقیقت‌های بی‌بروبرگرد ویکی‌لیکسی منحصر به امروز نیست و در زمان‌های آینده نیز استمرار می‌یابد. افزون بر این مردم ایران می‌دانند که این فقط عربستانی‌ها نیستند که از حمله نظامی به ایران دفاع می‌کنند٬ بلکه بحرینی‌ها٬ اماراتی‌ها٬ مصری‌ها و اردنی‌ها هم طرفدار حمله نظامی به ایران هستند. به قول تقی‌زاده: «همین حرف‌ها را ما از زبان حاکم بحرین و وزیر خارج بحرین٬ وزیر خارجه‌ی امارات و مقامات مصری و اردنی هم می‌شنویم».
اما چیزی که من از زبان حاکم بحرین و بقیه شنیده‌ام این است که آن‌ها این گزاره‌ها را تکذیب کرده‌اند.
برای بنیامین نتانیاهو هم همه چیز روشن است: « برای نخستین بار در تاریخ معاصر، یک توافق همه گیر در اروپا و منطقه وجود دارد. ایران یک خطر قریب الوقوع است و این کشور به سرعت به سوی تسلیح خود حرکت می کند که البته تازگی ندارد اما تا امروز به این صراحت بیان نشده بود».
divide et impera یک عبارت لاتین است که اولین بار ماکیاولی از آن استفاده کرد. به فارسی می‌گوییم: تفرقه بیانداز و حکومت کن. (ترجمه لفظی: جدا کن و سلطه اعمال کن).
و انگلیسی‌ها به گواهی تاریخ در به کار بردن این سیاست در طول چندقرن استاد بوده‌اند. جوجه روشنفکر قلابی ایرانی در این جور مواقع برافروخته خواهد شد و تنها چیزی را که در این موقعیت‌ها به ذهن‌اش می‌رسد٬ فریاد خواهد زد: «تئوری توطئه»! «دایی‌جان ناپلئون». اما تاریخ ما٬ هند و آفریقا حرف دیگری می‌زند.
*
اسنادی که ویکی‌لیکس منتشر کرده است در عرصه رسانه‌ای٬ مواد خام نامیده می‌شوند. فرق مواد خام با خبر یا «مطلب» رسانه‌ای این است که روی مواد خام هنوز کار ژورنالیستی نشده است. این کار ژورنالیستی در آلمانی «پیش‌پردازش» نامیده می‌شود. که کاری‌ست تخصصی٬ از جمله پرداختن به چندوچون اعتبار خبر و منبع خبری.
این روزها چیزی که توجه را جلب می‌کند٬ نقل گزاره‌هایی از اسناد ویکی‌لیکس به صورتی‌ست که انگار با فاکت‌ها و حقایق تضمینی سروکار داریم.
رضا تقی‌زاده در گفتگو با مصاحبه‌گر رادیوزمانه حتی بدون اشاره به اسناد ویکی‌لیکس می‌گوید:
«الان مردم ایران می‌دانند که پادشاه عربستان سعودی در مورد آقای احمدی‌نژاد و ضرورت حمله به ایران چه می‌گوید».
به نظر من این‌طور نیست. واقعیت این است که «الان عده‌ای از ایرانی‌ها که به رسانه‌ها دسترسی دارند و به اخبار توجه می‌کنند از طریق رسانه‌ها باخبر شده‌اند که وبسایت ویکی‌لیکس اسنادی را منتشر کرده است که در آن‌ها از قول دیپلمات‌های آمریکایی نقل شده است که پادشاه عربستان از آمریکا خواسته است به ایران حمله کنند و در مورد احمدی‌نژاد گفته است ...».
این همه‌ی چیزی است که ما می‌دانیم. اما تقی‌زاده طوری حرف می‌زند که انگار پادشاه عربستان خود مستقیما با مردم ایران حرف زده است٬ به عبارت دیگر گزارش دیپلمات‌های آمریکایی که در اسناد منتشرشده ویکی‌لیکس آمده است٬ حقیقت‌هایی هستند که هیچ تردیدی در مورد آن‌ها روا نیست.
تقی‌زاده پا را از این نیز فراتر می‌گذارد: الان مردم ایران می‌دانند که «نه تنها پادشاه٬ که ولیعهد و پادشاه بعدی و ولیعهد بعدی هم همین حرف‌ها را تکرار می‌کنند». به عبارتی دیگر اعتبار حقیقت‌های بی‌بروبرگرد ویکی‌لیکسی منحصر به امروز نیست و در زمان‌های آینده نیز استمرار می‌یابد. افزون بر این مردم ایران می‌دانند که این فقط عربستانی‌ها نیستند که از حمله نظامی به ایران دفاع می‌کنند٬ بلکه بحرینی‌ها٬ اماراتی‌ها٬ مصری‌ها و اردنی‌ها هم طرفدار حمله نظامی به ایران هستند. به قول تقی‌زاده: «همین حرف‌ها را ما از زبان حاکم بحرین و وزیر خارج بحرین٬ وزیر خارجه‌ی امارات و مقامات مصری و اردنی هم می‌شنویم».
اما چیزی که من از زبان حاکم بحرین و بقیه شنیده‌ام این است که آن‌ها این گزاره‌ها را تکذیب کرده‌اند.
برای بنیامین نتانیاهو هم همه چیز روشن است: « برای نخستین بار در تاریخ معاصر، یک توافق همه گیر در اروپا و منطقه وجود دارد. ایران یک خطر قریب الوقوع است و این کشور به سرعت به سوی تسلیح خود حرکت می کند که البته تازگی ندارد اما تا امروز به این صراحت بیان نشده بود».
